در این مقاله که برگرفته از توضیحات تریدینگ پدیا است، به مفهوم عملیات بازار آزاد می‌پردازیم. عملیات بازار آزاد Open Market Operation، عملیاتی است (خرید و فروش ابزار وام دولت مانند اوراق خزانه، اسناد خزانه، اسکناس خزانه) که توسط بانک‌های مرکزی انجام می‌شود تا سعی در کنترل یا تأثیرگذاری بر برخی از جنبه های اقتصاد داشته باشد. عملیات بازار آزاد معمولاً به عملیاتی توسط بانک مرکزی گفته می‌شود که حجم پول را افزایش یا کاهش میدهد. اهداف دیگری مانند نرخ ارز و نرخ بهره برای کمک به هدایت عملیات بازار آزاد استفاده می‌شود. عملیات بازار آزاد OMO، می‌تواند توسط بانک مرکزی برای کنترل روند اقتصاد کلان مانند تورم یا هیئت مدیره ارز برای حفظ نرخ ثابت ارز بین دو ارز مورد استفاده قرار گیرد. عملیات بازار آزاد را می‌توان به دو نوع تقسیم کرد: دائمی و موقت. عملیات های دائمی معمولاً برای سازگاری با عوامل طولانی مدت استفاده می‌شوند. عملیات های موقتی به طور معمول برای رفع نیازهای ذخیره‌ای که ماهیتاً انتقالی تلقی می‌شوند استفاده می‌شوند.
این عملیات ها چه تاثیری دارند؟
عملیات بازار آزاد بر قیمت معاملات ارز، اشتغال و سایر عوامل تحلیل بنیادی تأثیر می‌گذارد. از طریق عملیات بازار آزاد، بانک‌های مرکزی قادر به تأثیرگذاری بر نقدینگی تجارت ارز هستند و به همین دلیل است که بازرگانان باید از این اقدامات مطلع شوند. عملیات بازار آزادبه ثبات بازار معاملات ارزی کمک می‌کند و این یکی از دلایلی است که تجارت ارز را به مکانی مناسب برای سرمایه‌گذاری تبدیل می‌کند. عملیات بازار آزاد هنگامی انجام می‌شود که بانک‌ها خرید قابل توجهی از ارز را انجام می‌دهند و به نوبه خود ارزش ارز بر این اساس افزایش یا کاهش می‌یابد.
کمیته بازار آزاد فدرال FOMC
در ایالات متحده، کمیته ای در ذخایر فدرال به نام کمیته بازار آزاد فدرال (fomc) مسئول اجرای سیاست‌های مالی است. این شورا شامل هیأت رئیسه دولت و رئسای پنج بانک ذخیره است و سالانه هشت بار جلساتی را به منظور تعیین شرایط اقتصادی و چشم انداز فعلی و ارزیابی افزایش یا کاهش عرضه پول با استفاده از یکی از ابزارهای موجود بانک‌های مرکزی برگزار می‌کند.
کمیته بازار آزاد فدرال، اوراق بهادار دولت را برای تغییر در عرضه پول، به اصطلاح عملیات بازار آزاد، خریداری و سپس می‌فروشد. اوراق بهادار دولتی، که برای این منظور استفاده می‌شود، اسناد خزانه، اوراق قرضه و اسکناس است. اگر fomc بخواهد عرضه پول را افزایش دهد، اوراق بهادار را خریداری می‌کند و در غیر این صورت، خواهد فروخت.
به منظور افزایش عرضه پول، کمیته بازار آزاد فدرال، اوراق بهادار را از بانک ها خریداری می‌کند. سپس بانک ها می‌توانند وجوه تازه خریداری شده را به افراد و مشاغل وام دهند. از نظر منطقی، با افزایش مقدار پولی که در بازار برای وام در دسترس است، نرخ بهره این وام ها کاهش می یابد، که این امر باعث می‌شود وام گیرندگان بیشتری بتوانند سرمایه کمتر کسب کنند. این دسترسی بهتر به سرمایه باعث افزایش سرمایه گذاری و تحریک اقتصاد کلی می‌شود.
این همان کاری است که فدرال پس از بحران مالی سال 2008 انجام داده است. دولت برای احیای رشد اقتصادی، ماهانه خرید 85 میلیارد دلار اوراق قرضه را به اقتصاد تزریق می‌کرد.
نمودار زیر تأثیر تصمیم fomcs در کاهش برنامه ی به اصطلاح ‘کاهش کمی’ به 75 میلیارد دلار در جفت یورو / دلار آمریکا را نشان میدهد. همانطور که در ساعت 19:00 GMT میبینید، دلار با توجه به محدود شدن عرضه پول، در برابر یورو، موقعیت پیدا کرد.
در صورتی که کمیته بازار آزاد فدرال تصمیم به کاهش عرضه پول بگیرد، اوراق بهادار را به بانک ها می‌فروشد و در نتیجه پول را از بانک ها خارج می‌کند. کاهش پول موجود منطقاً منجر به کاهش سرمایه گذاری و هزینه خواهد شد زیرا سرمایه برای دریافت گرانتر می‌شود (پول کمتری برای وام دادن در دسترس است). این دسترسی محدود به سرمایه با کاهش سرمایه‌گذاری باعث کاهش اقتصادی می‌شود.
مثال
فرض کنید که فدرال رزرو میخواهد با استفاده از عملیات بازار آزاد، ذخایر بانکی خود را افزایش دهد. بانک ها از بخشی از سپرده های مشتریان خود، که بدهی‌های بانک است، برای خرید بدهی صادر شده از دولت فدرال استفاده می‌کنند. برای تزریق پول نقد به ذخایر بانکی، بانک مرکزی برخی از اوراق قرضه منتشر شده از دولت را از آنها خریداری می‌کند.
به عنوان مثال، اگر فدرال رزرو 30 میلیون دلار اوراق قرضه از بانك خریداری كند، ذخایر بانك معادل 30 میلیون دلار افزایش می یابد. این پول اضافی است که بانک اکنون می‌تواند آن را وام دهد. افزایش 30 میلیون دلاری ذخایر بانکی منجر به افزایش معادل پایه پولی می‌شود. باید توجه داشته باشید که بانک ها تمایل دارند نرخ بهره خود را هنگامی که با پول اضافی مواجه می‌شوند کاهش دهند تا بتوانند مشتریانی را که می‌توانند به آنها وام دهند، به راحتی جذب کنند.
با دریافت 30 میلیون دلار ذخیره اضافی، این بانک میخواهد به سرعت برای گرفتن سود، وام دهد و روند ضرب را آغاز كند. از آنجا که بانک های تجاری 30 میلیون دلار وام اضافی ایجاد می‌کنند، دریافت کنندگان وام پول را برای خرید کالا و خدمات خرج می‌کنند. از آنجا که این افراد و شرکت‌ها کالا و خدمات خریداری می‌کنند، درآمد اضافی برای مشاغل، کارمندان آنها و سایر افراد ایجاد می‌کنند. بعداً، اکثر این درآمد به صورت سپرده به سیستم بانکی باز میگردد. بنابراین، از طریق فرآیند ضرب، مقدار عرضه پول با یک مقدار معادل با تغییر در پایه پولی (در مورد ما 30 میلیون دلار) چند برابر ضرب پول افزایش می‌یابد.
